Er zijn meerdere oorzaken waardoor steeds meer mensen financiële zorgen of schulden hebben.
 

• Levenskruispunt. Lang niet iedereen spaart om tegenslagen te kunnen opvangen. Levenskruispunten kunnen de oorzaak zijn van een grote verandering in uitgaven of inkomen. Zoals scheiding, trouwen of pensionering. Veel mensen hebben niet geleerd hoe zij zich kunnen aanpassen aan een nieuwe situatie of die aanpassing is niet snel te realiseren (bijvoorbeeld door contracten). Daarmee ontstaan schulden.

• Het leven is duur. De afgelopen jaren hebben we te maken met bijvoorbeeld de coronacrisis, de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis, hoge inflatie en daardoor verminderde koopkracht. Als het inkomen lager is dan de vaste uitgaven, blijft er geen geld over voor basisbehoeften zoals eten en kleding. Om te overleven, lenen mensen dan geld.

• Geen overzicht. Het NIBUD geeft aan dat 75 procent van de Nederlanders geen overzicht heeft over de maandelijkse uitgaven. Sommige mensen weten niet goed hoe zij dit overzicht kunnen krijgen en houden.

• Compensatie. Als mensen te maken met een laag zelfbeeld, stress of negatieve gevoelens, dan kunnen zij geld uitgeven om zich beter te voelen. Dat lijkt de pijn tijdelijk te verminderen. Ook verslavingen (gok-, alcohol-, drugs-, koopverslaving) kosten vaak veel geld. In deze situaties moet de onderliggende oorzaak worden aangepakt.

• Schaamte. Uit onmacht grijpen veel mensen niet in als de stapel onbetaalde rekeningen groeit. Daarbij blijkt schaamte een grote rol te spelen. Veel mensen vragen dus pas hulp als financiële zorgen schulden zijn geworden.(Verborgen Leed, SchuldHulpMaatje 2015)

 

Naast deze oorzaken zijn er nog meer situaties waardoor mensen in financiële problemen komen. Zoals het moeten terugbetalen van uitkeringen of toeslagen, een tekort aan kennis of vaardigheden, een onvindbare of niet draagkrachtig ex-partner of slachtoffer worden van fraude of bedrog. Op schuldhulpmaatje.nl/ervaringsverhalen vertellen mensen hoe zij in financiële problemen kwamen.

​

​

Feiten over schulden

De feiten op een rij over mensen met problematische schulden in Nederland.

​

• Ruim een half miljoen huishoudens heeft problematische schulden, dat wil bijvoorbeeld zeggen dat ze rood staan, rekeningen niet kunnen betalen en/of betalingsachterstanden hebben en niet in staat zijn dit zelf op te lossen.

• Veel mensen (60%) komen moeilijk rond of zijn financieel kwetsbaar door hoge vaste lasten en stijgende uitgaven. Dat blijkt uit onderzoek (2022) van Deloitte, Nibud en Universiteit Leiden.

• Van de jongvolwassenen (18-35-jarigen) heeft zelfs 70% in de afgelopen twaalf maanden te maken gehad met betalingsproblemen.

• Bijna een derde van de Nederlanders betaalt rekeningen wel eens te laat.

• Meer mensen maken zich zorgen over geld. Ook van de mensen met een hoger inkomen geeft 12% aan moeilijk tot zeer moeilijk rond te kunnen komen.

 

Gevolgen van schulden

STRESS. Dat is wat geldzorgen of schulden veroorzaken als mensen geen overzicht hebben. Wie onder hoge druk staat blokkeert en is niet meer in staat de juiste actie te ondernemen. De post verdwijnt ongeopend in een la, uit onmacht of uit angst voor confrontatie of slecht nieuws. Maar de schuld groeit verder. De gevolgen van schulden zijn ingrijpend. Sociaal isolement, depressie, ziekteverzuim, relatieproblemen, echtscheiding, fraudegevoeligheid. Zelfs zelfmoord komt voor. SchuldHulpMaatje wil mensen met financiële zorgen zo vroeg mogelijk bereiken.

​

​

Signalen herkennen

​

Aan de buitenkant kan je niet zomaar zien of iemand schulden heeft. In het algemeen reageren mensen op lastige situaties door te vechten, te vluchten/verstoppen of te bevriezen. Daarnaast kunnen er uiterlijke signalen zijn. Let vooral op veranderingen in gedrag en gewoontes. Uiteraard kunnen deze signalen ook ontstaan door andere redenen dan financiële problemen. Belangrijk: oordeel niet, maar open het gesprek.

 

Uiterlijke signalen die kunnen wijzen op financiële problemen:

1. Een levenskruispunt, zoals verhuizen, geboorte van een kind, werkloosheid, trouwen, pensionering, scheiden, op kamers gaan of ziekte. Deze veranderingen kunnen invloed hebben op inkomsten en/of uitgaven.

2. Stress of zichtbare lichamelijke achteruitgang, zoals ingevallen ogen. Concentratieproblemen.

3. Bezoek van incassobureaus.

4. Iemand is vooral bezig met de korte termijn in plaats van met toekomstplannen.

5. Plotseling blijven bij iemand de gordijnen de hele dag dicht.

6. Afwezigheid bij feestjes of sociale activiteiten, weinig tot geen reactie op telefoontjes, mailtjes of social media, minder of geen interesse in hobby’s of sport.

7. Ziekmeldingen

8. Ongeopende post.

9. Een lege (koel)kast.

10. Iemand leent geld, soms onder het mom van ‘portemonnee vergeten’.

11. Fraude, diefstal of liegen.

12. Op het werk: loonbeslag, vragen om een voorschot, extra uren of overwerk, privé-telefoongesprekken onder werktijd.